کتاب حاضر که جلد دوم و آخرین مجلد از مجموعه «اسلام و نیازهای زمان» می‌باشد مشتمل است بر مباحثی از شهید آیت‌اللّه‌ مطهری که در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی در «انجمن اسلامی پزشکان» در موضوع مذکور ایراد شده و از آنجا که حالت مباحثه داشته است، گاهی حضار مجلس نیز اظهارنظر کرده‌اند که خلاصه‌های این اظهارنظرها و پاسخهای استاد درج گردیده است.
مباحث این کتاب ـ خصوصا نیمه اول آن که در چگونگی انطباق قوانین اسلام با شرایط مختلف زمانی می‌باشد ـ تا حد زیادی دید فقهی استاد شهید را در این خصوص و بویژه هماهنگی آن با نظرات امام خمینی (رضوان‌اللّه‌ علیه) در باب اختیارات وسیع حاکم شرعی یا ولیّ فقیه را آشکار می‌سازد