پدیده‌ی گاندی، پدیده‌ی شگفتی است پر از آموزه‌های مثبت و منفی.
او بیش‌تر اهل «خرد و عملِ متکی به آزمون» بود تا اهل نظر!
تاریخ معاصر می‌گوید کسانی چون گاندی، حرفی را زدند که می‌‌توانست نقطه‌ی پایانی باشد بر تکرار خشونت. او، هر چند به‌ظاهر شکست خورد، اما توانست نظریه‌اش را در روح و جان هزاران اندیشه‌ورز معاصر خود و پس از خود بنشاند که: برای زنجیره‌ی خشونت می‌توان پایانی متصور شد.
و ما گاندی را در عبدالغفار خان، مارتین لوتر کینگ، ماندلا، واسلاوهاول، و در دیگران دوباره دیدیم که زنده است و می‌اندیشد و تولیدمثل می‌شود.
حال و آینده‌ی ما هنوز محتاج گاندی است. اصلاً تمامی بشریت تا ابد نیازمند راه ساده‌ایست که گاندی، تنها، کاشف فروتن و دوباره‌ی آن است. این راه را همه به «زبان» بلدند و بسیاری سخنوران می‌توانند به‌خوبی از آن «سخن» برانند ولی برایش «هزینه»ای ندهند.
اما فقط او و کسانی هم‌چون او هستند که شجاعانه و با صرف هزینه، آن را به «عمل» بدل می‌سازند.