زندگی ابوذر در تاریخ اسلام تاریک است، به‌خصوص از آغاز زندگی او جز پاره‌ای از داستان‌های افسانه‌آمیز در دست نیست. پس از آن که وی در نهضت اسلامی عظمتی می‌یابد، گرچه تاریخ به وی توجه فراوان می‌کند ولی بیش از آن‌چه به حفظ جزئیات زندگی وی بپردازد به تعظیمش می‌کوشد و از این رو در روایاتی که امروز دربارۀ حوادث حیات ابوذر در دست داریم اختلاف فراوانی وجود دارد که تعیین صحت و سقم هر یک بر موّرخ دشوار و گاه محال می‌نماید.
قهرمان این داستان فرزند غیور صحراست. فرزند صحرای مغروری است که با همۀ تنگدستی و عسرت همواره عار داشته است که حتّی آسمان بر او اشک ترحم فرو بارد، فرزند صحرایی است که بر کرانۀ دریاها نشسته است و قرن‌ها از سر غرور در زیر آتش خورشید تشنه مانده، برای آشامیدن آب سر به دریا نیز فرود نیاورده است. چهرۀ گندمگون و آفتاب‌زده‌ای است که خشونت صحرا در آن نقش بسته، پوست چروکیده‌ای است همچون پارۀ چرمی در زیر آفتاب جزیره خشکیده و سیاه گشته است، قامت باریک و بلندی است که بار رنج‌ها و سختی‌های بیابان اندکی آن را خمیده است، سینۀ لاغر و استخوانی‌ای است که مردی و پایداری از آن می‌تراود و دو چشم دلیر شیری است که از لهیب آتش صحرا برای خویش دو نگاه ساخته است.