سیر شعر فارسی و نقد آن نیز از این حرکت و نگرش پویا و در عین‌حال متنوع و متغیر، بر کنار نمانده است؛ چنانکه گاهی اندیشه‌ها و نظرهای منتقدان و متفکران را با قوت تمام به خود جلب کرده و به تأمّل و تدّبرهای دقیق، و توقف‌های طولانی در برابر خود واداشته است؛ و گاه نیز بازار مباحثه و مشاجره را بین اهل نظر و تحقیق گرما بخشیده است؛ و گاهی هم اهل شعر و شاعری و نقد را از منازل و مراحل پررنگ و نگار این گلگشت مصفّا، نرم‌نرم و خرامان‌خرامان عبور داده است.
کوشش ما در این اثر برآن بوده است که سیر کلی این آرا و اندیشه‌ها را در نقد شعر فارسی استخراج کنیم و به پیشگاه اهل ادب و نظر تقدیم بداریم