در فرهنگ اساطیر، جهان زنده و پویا و فراتر از آن هوشمند و روانمند محسوب می‌شود، و از این روی در کلیّت خود به ا نسانی کامل و بالغ و صاحب اندیشه مانند می­شود. انسان نخستین، از آنجا که با شیوه‌ای درون کاوانه و تجزیه­گرا به شناسایی جهان پیرامن خویش می­پردازد و سعی بر آن دارد که از ژرفای دل و احساس خویش آن را بشناسد و بیازماید، از تن و پوسته جهان که بی­­جان و مرده به چشم می­آید گذشته و با مغز و جان آن که آکنده از زندگی و جنب و جوش است پیوند می­یابد. باورها و اعتقادات ا نسان اساطیری پیرامون جاندار پنداری هستی تا بدانجا پیش می­رود که به تفکیک جنسی پدیده­های عالم پرداخته و برخی از آنها را منشاء آفرینش برخی دیگر می­پندارند و در ادامه­ی این روند، جهان را چون خانواده‌ای واحد پنداشته و بر هر یک از پدیده­ها نقش عضوی از اعضای این خانواده را تفویض می­کند، در این میان نقش پدر و مادر این خانواده که به عنوان زوج آغازین، زمینه­ی هستی یافتن سایر پدیده­ها را فراهم می­آورند به آسمان و زمین اساطیری تفویض می‌شود.
با کند و کاوی در اساطیر ملل گوناگون می­توان دریافت که در اساطیر تمام این ملل (به غیر از اساطیر مصر) همواره آسمان در جایگاه پدر کیهان و زمین در مقام مادر قرار می­گیرد، در اساطیر ایران نیز همواره زمین به نام مادر خوانده شده است. اما آسمان نه به شکلی واضح بلکه در تقابل با زمین در جایگاه پدر کیهان قرار می گیرد.
کتاب حاضر که بنیان آن بر پایه این باور (آسمان پدر، زمین مادر) نهاده شده مشتمل بر پنج فصل مجزاست که فصل نخست آن به عنوان کلیات به ریشه شناسی و بیان واژه «اسطوره» اختصاص یافته و در ادامه، به بیان مراحل مختلف شناخت جهان توسط بشر و تاثیر جغرافیا و شرایط اقلیمی در شکل‌گیری اسطوره می­پردازد و پس از آن به حیطه اساطیر ایران وارد شده و به معرفی عناصر مهم این اساطیر به ویژه عناصری که در رابطه با موضوع این جستار حائز اهمیت است می­پردازد.