یک روز که خورشید با زور و زحمت بالا آمده بود و شوننباوم داشت می‌رفت سمتِ لاپاس، خورد به یکی از این گله‌ها که تماشایش همیشه لبخندی دوستانه روی صورتش می‌انداخت. قدم­هاش را کمی یواش‌تر برداشت و دستش را دراز کرد تا همین‌طور که رد می‌شود، دستی بکشد به سر‌و‌روی یکی‌شان. با این‌که توی آلمان پُر است از سگ و گربه، تا‌به‌حال هیچ­وقت دست روی سرِ هیچ‌کدام نکشیده بود. هیچ­وقت به صدای هیچ­یک از پرنده­هایی که توی آلمان آواز می‌خواندند، گوش نداده بود. مطمئناً به خاطر حضورش در اردوگاه‌های مرگ کم‌وبیش با آلمانی­ها با احتیاط برخورد می­کرد. اما وقتی داشت به پهلوی حیوان دست می­کشید، نگاهش روی چهره­ی سرخ‌پوستی که کنارشان راه می‌رفت، خشک شد. مرد پابرهنه و تندتند قدم برمی‌داشت، عصایی گرفته بود دستش و در برخوردِ اول اصلاً توجهِ شوننباوم را جلب نکرد: نگاهِ سرسری‌اش کم مانده بود برای همیشه دست از این قیافه بردارد؛ صورتی زردنبو، استخوانی، با چهره­ای فرسوده و سنگلاخی که گویا محصول قرن‌ها فلاکت جسمی بود. اما یک چیز آشنا، حسی که انگار قبلاً دیده این چهره را، چیزی به وحشتناکیِ کابوس، یک­هو تهِ دل شوننباوم تکان خورد و در‌حالی‌که حافظه­اش هنوز نمی‌خواست کمکش کند، هیجانی بی­نهایت وجودش را گرفت. این دهانِ بی‌دندان، این چشم­های درشتِ قهوه‌ای و مهربان که مثل زخمی ماندگار باز می‌شدند رو به جهان، این بینی غمگین و حتا این حالتِ طعنه‌ی همیشگیِ نیمچه تردید، نیمچه اتهام که موج می‌خورد توی صورتِ مردی که کنار لاماش راه می‌رفت، یکی­یکی هوار می­شد روی سر خیاط، در‌عین‌حالی که دیگر پشتش را به او کرده بود. یکهو فریادِ نصف‌ونیمه‌ای کشید و سرش را برگرداند و داد زد «گلوکمان! تو کجا این­جا کجا؟»