حرکت و زمان گرچه از لحاظ ظاهر و مفهوم متکثر و متعدد جلوه می‌کنند اما در حقیقت چنان بهم گره خورده‌اند که نمایانگر یک حقیقت و واقعیت تلقی می‌شوند. این دو مطلب در گذشته در حیطه علوم طبیعی به حساب می‌آمدند که امروزه نیز در ابعادی وابسته به ان است اما با ظهور صدرا حکیم فرزانه مسلمان، این مباحث جایگاه حقیقی خود را پیدا نموده و در حیطه فلسفه وارد شده‌اند. با نگرش عمیق به حرکت در عالم طبیعت و نیل به حرکت جوهری، دیگر حرکت در مقابل سکون که وصف طبیعت بود، واقع نشد بلکه مقابل حقیقی خود را که ثبات باشد پیدا کرد و مُقْسَم آن دو به‌جای آنکه جسم باشد، موجود بما هو موجود گردید و وجود به ثابت و متغیر تقسیم شد بدون آنکه در این مَقْسَم واقع شدن، خود را در چهره امر طبیعی یا تعلیمی نمایان سازد یا با یافتن اختلاط قوه و فعل در حرکت و این‌که جلوه‌ای از هستی، فعلیت محض و تجرد تام است و پیراسته از حرکت و جلوه‌ای از آن آمیخته و مختلط با قوه و فعل است و عین حرکت. قوه و فعل را از عوارض ذاتی وجود شمرده و در بحث هستی شناسی از آن سخن به میان آورده‌اند. چنان‌که برخی همانند هایدگر، زمان را آئینه وجود قرار داده و از منظر زمان به هستی نگریسته‌اند. ضمن این‌که وقتی حرکت و زمان از نگرش سطحی انگارانه آدمی فراتر رود و سؤال‌های بنیادی درباره آن مطرح گردد مبنی بر این‌که آیا حقیقت حرکت و زمان محدود به همین دریافت عامیانه است یا این‌که می‌توان درک عمیق‌تری از آن ارائه داد؟ آیا این حقایق قابل فهم‌اند یا این‌که شکار اندیشه آدمی نخواهند شد و تنها در هستی و نحوه بودن است که می‌توان به دریافتی و شهودی از آن دست یافت؟ اگر قابل فهمند چگونه می‌توان آن‌ها را شناخت؟ چه تعریفی از آن دو می‌توان ارائه کرد؟