کتاب حاضر مشتمل بر بیست و شش سخنرانی از استاد شهید آیت‌اللّه‌ مرتضی مطهری تحت عنوان «اسلام و مقتضیات زمان» است. نوشته کوتاهی به قلم ایشان در همین موضوع مقدمه این بحث قرار گرفته است. سخنرانیها در زمستان سال ۱۳۴۵ هجری شمسی و در شبهای ماه مبارک رمضان در مسجد اتفاق (تهران) و در یک جمع عمومی ایراد شده و به همین جهت بیانی ساده و روان دارد. نوارهای این سخنرانیها در دست نیست و کتاب حاضر تنظیم شده متنی است که در همان زمان از نوار استخراج گردیده و در اختیار استاد شهید گذاشته شده است.